Alinea’s over Corona
De onderstaande alinea’s zijn korte blogs waarin ik m’n gedachten en gevoel verwoord omtrent de effecten van het Corona virus. Nog nooit zag ik zoveel impact op de samenleving en de wereldeconomie. Ik ben van 1953. De generaties vóór mij hebben wereldoorlogen, crises en de Spaanse griep-pandemie rond de jaren ’20 van de vorige eeuw meegemaakt. In vergelijking met vroegere generaties voel ik me een groentje.
Als ik eerlijk ben dan vind ik het een fascinerende tijd. Ik geef toe: ik heb ‘t niet zwaar. Vanwege m’n pensioenleeftijd ben ik geen ZZP’er meer die afhankelijk is van opdrachten. Ik ben geen vader van jonge kinderen die opeens op het thuisfront onderwijs moet geven. Ik ben geen zorgafhankelijke senior in een verpleeghuis, waar het virus als een ‘old mans friend’ door de gangen waait. Ik ben geen politicus die de verantwoordelijkheid draagt om de samenleving weer veilig in beweging te brengen. Ik ben geen verpleegkundige of specialist wiens fysieke, mentale en emotionele gezondheid momenteel onder druk staat.
Ik ben maar een gewoon mens die de vergankelijkheid van ons bestaan waarneemt.
Corona en de kracht van reflectie
Toen de Corona bom ‘ontplofte’ leek het me opeens nutteloos om over coaching voor pensionados te schrijven terwijl de hele wereld, inclusief ikzelf, in de ban was van de pandemie. Ik was gewend om tekstbijdragen, over transitie van werk naar pensioen, op LinkedIn te plaatsen, maar nu zette de enorme impact van het virus me aan ’t denken. Ik zocht naar de betekenis van deze grootschalige plaag, met de wens om het te vertalen naar mijn menselijke maat. Het schitterende, mysterie van het leven drukt zich voortdurend uit in een oneindig aantal vormen, zo ook in dit virus. Dit virus dat wij willen vermijden als de pest, is tegelijk onderdeel van het wonder dat vele malen groter is dan onszelf. En dat is het leven in als zijn schoonheid en heftigheid. Een levensvorm leeft, en doodt daarbij andere levensvormen.
De Corona pandemie veroorzaakt een schok op een aantal niveaus in ons leven. Behalve dat het onze gezondheid en economie hard raakt, staat de maakbaarheid van de samenleving totaal op z’n kop. De kwetsbaarheid van ons leven en welzijn wordt nakend zichtbaar. Gisteren was het normaal om naar de andere kant van de wereld te vliegen, vandaag blijven we thuis tussen vier muren om te overleven.
Wat doet het met mij? In eerste instantie pakte ik de kans om de ramen te zemen, boekenkasten op te ruimen, etc. Dan merk ik hoe gewend ik ben aan sociale contacten, bewegen, sporten en dansen. Veilig ben ik op 1,5 meter afstand van de ander, terwijl m’n hart behoefte heeft aan een hug.
Corona dwingt me tot reflectie en daar zit de kracht van inzicht. We zijn als mens niet meer gewend om het leven –inclusief een coronavirus– als een natuurlijk fenomeen te zien. Zo kom ik op een diepere laag van compassie ten opzichte van het leven. Ik geef me over aan het besef dat ik als individu weinig kan doen en realiseer me dat een veel grotere kracht ons stuurt.
We zijn het vermogen kwijtgeraakt om tevreden te zijn met onszelf. We hebben projecten, producten, bouwmarkten en intercontinentale vakantiereizen nodig om content ten zijn met onszelf en ons leven. We hebben een systeem met elkaar opgebouwd dat er stevig en solide uit ziet. Nu laat een onzichtbare vijand ons zien dat deze ogenschijnlijk stevige wereld veel wankeler is dan we dachten. Een klein virusje legt ons uit dat we maar beter niet meer kunnen vliegen, huggen en zoenen met elkaar.
Corona bladzijde
Hoe graag zou ik deze bladzijde om willen slaan en een nieuw hoofdstuk beginnen! Het hier-en-nu zegt me echter dat ik stil moet staan, om beter te begrijpen hoe ik me verhoud tot de verandering in de wereld. Dieper luisteren naar m’n twijfel en onzekerheid. Om te weten en leren hoe ik in deze crisis sta. Wat doet het afstand nemen met me? Ik voel m’n verlangen om te verbinden. Dichtbij-heid als menselijke maat in plaats van anderhalve meter bij jou vandaan. Ik luister naar m’n binnenste besef; dat liefde geen afstand of grenzen kent. Als ik daar ben, ben ik rotsvast verbonden. Daar ben ik duurzaam, de grens van anderhalve meter tussen jou en mij verdampt.
Anderhalve meter
Zigzaggend loop ik m’n rondje door het zonnige Wilhelminapark. Eerst manoeuvreer ik langs de dame met een trage pas. Dan wijk ik uit naar links, vanwege een jogger op het middenpad. Gelukt, nu nog anderhalve meter aftand tot twee pubers die me aankijken met een blik: “Waar gaat dit over?” In de verte naderen de skateboarders, ik hoef niet om hén heen, zij zoeven om mij heen. Kijk daar is m’n buurvrouw aan ‘t touwtjespringen, “Goed bezig buurvrouw!” roep ik in de lucht. Schrille kinderkreten overstemmen mijn commentaar. En daar op ’t bankje in de lentezon delen adolescenten een zoen, daar past geen anderhalve meter tussen.
Corona
Ik begin wat last te krijgen van de monotonie in het corona-bestaan. Door het vele thuisblijven valt het avontuurlijke, de afwisseling van de dag weg. Ik ben gewend om een stadswandeling, museum of concert te plannen, maar nu vullen de dagen zich met herhalende rituelen: opstaan, ontbijten, wandelen en lezen…. De dagen worden etcetera’s, in plaats van een verrassing. Ik besluit om een zelfonderzoek te doen en besef dat ik m’n Autonomie, Verbondenheid en Competenties mis. Dit zijn onze Psychologische Basisbehoeften, zo helder omschreven door wetenschappers Deci en Ryan in de ‘Self-Determination Theory’. Kort samengevat stelt deze theorie dat we gelukkig worden als we over Autonomie beschikken, dus zelf kunnen bepalen wat we doen, onze Competenties inzetten; onze eigen kwaliteiten gebruiken, en Verbondenheid ervaren; door middel van je relaties met anderen jezelf manifesteren in de wereld.
De isolerende Corona fase biedt weinig ruimte voor verbinding, zet een rem op ons sociaal leer- en groeiproces, en de integratie daarvan in onze persoonlijkheid.
M’n wereld is zo verkleind dat de situatie op quarantaine lijkt. Een wandeling in het park en een de boodschappen bij de buurtsuper zijn het grootste avontuur van de dag. Om niet te verzanden in een lethargie, zet ik m’n praktische creativiteit in. Wat me helpt is dagelijks te schrijven over m’n eigen ervaringen. Zo zet ik m’n Competenties in en ben ik in ieder geval Autonoom in m’n hoofd. Vervolgens plaats ik m’n posts op social media, zodat ik Verbonden te blijf met m’n motivatie om te leren, te leven, en te handelen. Virusje, ik probeer gewoon slimmer te zijn dan jij…
Aandacht op straat
Voordringen is er niet meer bij. Wil je als eerste de bus in? Waarom zou je? Er zijn bijna geen andere passagiers. Even snel voor iemand langsgaan in de supermarkt? Je kijkt wel uit. Beleefdheid en aandacht komen opeens, zij het noodgedwongen, terug in het straatbeeld. Het is de andere kant van Corona. ‘social distancing’. Best vreemd om anderhalve meter afstand te houden in de eerste corona-dagen, en wat hebben we het snel met elkaar geleerd.
Hoe zou het zijn om hier nog een tijd mee door te gaan? Social distancing als oefening, zodat we weer weten hoe het is om voorrang te geven aan de ander, in plaats van voorrang te nemen. Zodat we weer weten hoe het is om de aandacht te geven aan de ander, zoals je dat bijvoorbeeld thuis aan je gezin geeft. Een oefening om die aandacht mee te nemen, als je de wereld ingaat en andere mensen ontmoet. Door zo dicht op elkaar te leven zoals we nu doen, staan en lopen we vaak in elkaars energie. Social distancing kan helpen om elkaars grenzen te peilen en daar respectvol mee om te gaan.
The Universal Soldier
In de jaren ’60 luisterde ik graag naar popmuzikant Donovan. Jongere ouderen onder ons weten over wie ik het heb… ‘The universal soldier’ was een van zijn bekendste songs met een intelligente tekst en een confronterende boodschap. Volgens Donovan was elke soldaat als persoon verantwoordelijk voor al het oorlogsgeweld in de wereld.
He’s a catholic, a Hindu, an Atheist, a Jane
A Buddhist and a Baptist and Jew
And he knows he shouldn’t kill
And he knows he always will kill
Volgens de schotse popzanger krijgt de universele soldaat zijn opdrachten niet van bovenaf, maar van hemzelf. Hij is zelf degene die gehoorzaamt en de trekker overhaalt. De enige die de oneindige cyclus van oorlogen kan doorbreken is de soldaat zelf. Na de schrik van de eerste weken coronafase wordt er in alle lagen van de samenleving gepraat, geschreven en gepubliceerd over hoe de wereld er uit moet gaat zien na deze crisisperiode. Dit is hét moment om een nieuwe richting in te slaan. Nú is het moment om onze oude patronen die slecht zijn voor mens en milieu achter ons te laten. Hoe gaat de post-corona periode er straks uit zien? Beginnen we met een schone lei? Hebben we daar zelf invloed op? Of gaat de politiek ons nieuwe regels opleggen voor de toekomstige economie? Kunnen we het verschil maken door onszelf te overstijgen en af te zien van massaconsumptie? Gaan we dit jaar naar Texel op vakantie in plaats van naar Australië? Gaan we veranderen in ons om de verhitte samenleving en wereldeconomie in een respectvolle en harmonieuze relatie te brengen met moeder aarde? Als universeel mens pleit ik ervoor om de boodschap van Donovan te volgen: door zelf het initiatief te nemen en zelf keuzes maken voor een gezonde toekomst en een gezonde aarde.
