Het wonder van systemisch werk

“Wil jij mijn vader zijn?” Vraagt deelneemster Martha aan mij. Ze heeft een vraag ingebracht tijdens een bijeenkomst bij het Bert Hellinger Instituut in Groningen. Ik zeg ja. Martha gaat achter mij staan en legt haar handen aandachtig op mijn schouders en leidt mij naar een plek in de ruimte. Even later sta ik temidden van haar andere ‘familieleden’ en ben ik haar vader. Ik stel me open en ervaar een moment van magie: hoe kan het dat ik me boos, gelukkig of uitgeput voel als de vader van Martha?
Als representant ben ik verliefd, huil, of geniet. Het lijkt wel alsof ik alle mogelijke emoties van Martha’s vader kan ervaren. Waar komt het in godesnaam vandaan?

Door emoties verbonden

Het is alsof ik in een slow-motion scène van een film sta en ik probeer te doorgronden wat hier gebeurt. De personen om mij heen bewegen net als ik traag, maar geconcentreerd door de ruimte van de zaal. Er wordt niet gesproken. Het is me duidelijk dat we als representanten geen toneel spelen. Het is eerder alsof we door magnetisme en emotie met elkaar verbonden zijn. Het is een onvergelijkbare, bijzondere ervaring.

Gezin van herkomst

In eerste instantie klinkt het woord systemisch je waarschijnlijk wat mechanisch in de oren. Maar het gaat in dit kader over ‘het systeem’ waarin je opgegroeid bent: je familie. Psychologische studies tonen aan dat wij in onze vroege jeugdjaren sterk geconditioneerd zijn in het gezin van herkomst, of bij onze opvoeders.

Ervaringsgericht

Systemisch werk is een ervaringsgerichte vorm van psychotherapie waarbij representanten je familieleden vertegenwoordigen om een persoonlijk probleem, vraagstuk of dilemma te verhelderen. Op het moment dat een representant de plaats inneemt van een andere persoon –het kan ook een thema zijn–, lijkt hij verbonden te zijn met een immense bron. Een bron die alles lijkt te ‘weten’. In systemisch werk wordt dit ‘in het veld staan’ genoemd.

De verborgen dynamiek

Binnen je gezin van herkomst waren er wellicht dingen aan de hand die aan de oppervlakte niet zichtbaar waren. Wat een harmonieus gezin leek, was misschien door een trauma in het verleden uit evenwicht gebracht. Volgens psychotherapeut Bert Hellinger – de grondlegger van systemisch werk- wordt in een familieopstelling de ‘verborgen dynamiek’ van jou en je gezin van herkomst weer zichtbaar. Dit gebeurt door de bewegingen en houdingen van de representanten ten opzichte van elkaar te observeren en te volgen. Er ontstaat heling als oude pijn en persoonlijke trauma’s gerespecteerd en geëerd worden. Hellinger gaat er in zijn methode van uit dat elk systeem, van kosmos tot micro-organisme zijn eigen evenwicht kan zoeken en vinden.

Stoelen en sjablonen

Een verborgen dynamiek kun je ook zichtbaar maken in een individuele sessie. In de werkruimte gebruik je dan sjablonen of stoelen in plaats van levende representanten. Stoelen of sjablonen vertegenwoordigen personen of situaties uit je leven. Door je open te stellen terwijl je in een stoel zit of op een sjabloon staat, krijg je op een wonderbaarlijke manier informatie. Het is opmerkelijk hoe krachtig en informatief deze eenvoudige hulpmiddelen zijn. Uiteindelijk gaat het erom dat de inzichten jou helpen om je levensroute te begrijpen en te vervolgen.